Tijdens het 4e Leids Actualiteitencollege besteedde dr. Sara Polak, universitair docent American Studies aan de Universiteit Leiden, aandacht aan 'Politiek als Spel: Trump, Harris en de rol van Sociale Media in de Amerikaanse Verkiezingen'.
Ze presenteerde daarbij een aantal prikkelende voorbeelden van hoe spel en politiek elkaar beïnvloeden. Specifiek werd er gekeken naar de verschillen tussen de campagnestrategieën van Amerikaanse presidentskandidaten Kamala Harris en Donald Trump en hoe zij dit ‘spel’ op hun eigen manier spelen. Na een korte toelichting hierover, praatte het publiek actief mee om het mediacircus rondom de Amerikaanse verkiezingen beter te begrijpen:
Polak benoemt dat 'politiek als spel' is, eigenlijk al heel oud is. Toch lijkt het spel tegenwoordig veel ingewikkelder door de invloed van sociale media. Een goed voorbeeld hiervan is de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. Dit moment en deze locatie zijn het toneel geworden van een politiek spel. Donald Trump weet als geen ander hoe hij verschillende mediakanalen kan gebruiken om zijn boodschap overal door te laten dringen. De bestorming van het Capitool symboliseert bijna een verschuiving van de politieke wereld naar een soort spelwereld.
Het politieke spel wordt volgens Polak overal gespeeld en werkt uitnodigend, zelfs als je het totaal niet eens bent met de standpunten. Het zuigt mensen mee in een dynamiek die hen aanzet tot acties die ze normaliter waarschijnlijk niet eens zouden overwegen. En misschien wel het meest zorgwekkende: het is destructief en gevaarlijk. Zo moedigt Trump mensen aan tot een vorm van politieke participatie die ver afstaat van de traditionele manier van betrokkenheid, en dat brengt grote risico's met zich mee. Hoewel het misschien overkomt als een spel, zijn de consequenties zeer serieus. Dit framing van politiek als spel zorgt ervoor dat de kern van de politiek – de inhoud – naar de achtergrond verdwijnt en minder belangrijk lijkt.
Het gebruik van sociale media, met video's en uitspraken die worden verspreid, inclusief het belachelijk maken van tegenstanders, zorgt er juist voor dat mensen zich mee laten slepen in het narratief dat Trump schetst. Dit versterkt het frame dat hij creëert.
Polak vraagt zich af of alle aandacht voor Trump, zowel positief als negatief, hem uiteindelijk niet juist helpt. Leidt al deze aandacht ertoe dat hij meer stemmen krijgt? In het begin leek dat zo, maar sinds de komst van Kamala Harris en na het eerste debat, lijkt er een kentering te zijn.
Veel mensen die het actualiteitencollege bijwonen, vinden het zorgwekkend dat serieuze onderwerpen nu steeds meer worden gebracht als entertainment. De inhoud raakt op de achtergrond en als de Democraten ook mee gaan in dit spel, in plaats van te focussen op de inhoud, lijkt het einde zoek. Kiezers lijken minder geïnteresseerd in de feitelijke inhoud, en voor sommigen voelen zelfs de nepberichten als een vorm van waarheid, omdat ze er graag een stuk waarheid in willen zien.
Momenteel proberen de Democraten oa via sociale media juist groepen aan te spreken die normaal niet snel stemmen, zoals jongeren, armen en veel andere mensen die tot minderheden behoren. Tegelijkertijd wordt er minder aandacht besteed aan de traditionele kiezers, de ‘oude garde’, en ook niet aan de zwevende kiezers. Het risico bestaat dat deze oude garde uiteindelijk niet meer wil stemmen, juist omdat ze dit politieke spel afwijzen en de inhoud missen. Bovendien bereik je deze groep minder goed via sociale media. Toch is dat risico volgens de peilingen in de VS nog niet groot.
Tot slot rijst de vraag of dit spel nog regels kent: Welke regels zouden er moeten gelden voor presidentskandidaten? En welke veranderingen zijn nodig om dit politieke spel te doorbreken?
(Verslag: Aphroditi Zoulfoukaridis)